از مهم‌ترین قسمت‌های نگهداری هر خودرو، موتور آن است. عدم توجه به موتور خودرو و انتخاب اشتباه روغن موتور باعث ایجاد صدمات بزرگی به موتور خودرو می‌شود که هزینه‌های بالایی را در بر می‌گیرد. موتور هر خودرو جهت نگهداری درست نیاز به انتخاب روغن موتور مناسب دارد که برای هر خودرو بر اساس ساختار و طراحی موتور، شرایط آب و هوایی و سن خودرو متفاوت است. رعایت این موارد در انتخاب روغن موتور می‌تواند باعث افزایش طول عمر موتور خودرو و کارکرد بهتر آن شود. در این مطلب درباره انواع روغن موتور و تفاوت آن‌ها، معنی و مفهوم اعداد، کدها و علایمی که بر روی بسته‌بندی روغن موتورها است توضیح خواهیم داد و شما را در انتخاب روغن موتور مناسب برای خودروی خود راهنمایی خواهیم کرد.
انواع روغن موتور
انواع روغن موتور را می توان بر اساس ساختار و ویسکوزیته طبقه بندی کرد.
روغن موتورها بر اساس ساختار به 3 دسته بندی زیر تقسیم می شوند:
- روغن موتور معدنی (Mineral oil)
- روغن موتور نیمه سنتتیک (Semi-synthetic oil)
- روغن موتور تمام سنتتیک (Fully Synthetic Oil)
روغن موتور معدنی
روغن موتور معدنی از نفت خام تهیه می شود و ساده ترین و ارزان ترین نوع روغن موتور است. این اولین نوع روغن موتوری بود که ساخته شد و هنوز هم یکی از رایج ترین انواع روغن موتور است. روغن موتور معدنی از ترکیبی از هیدروکربن های مختلف ساخته می شود. این هیدروکربن ها از طریق فرآیندی به نام پالایش از نفت خام جدا می شوند. روغن موتور معدنی سپس با مواد افزودنی برای بهبود عملکرد آن مانند روانکاری، محافظت در برابر خوردگی و جلوگیری از کف کردن مخلوط می شود. این روغن به خوبی موتور را روانکاری می کند، اما در دماهای بالا عملکرد خوبی ندارد.
روغن موتور معدنی مزایای زیادی دارد، از جمله:
- قیمت پایین
- دوام خوب
- عملکرد خوب در دماهای مختلف
- سازگاری با اکثر موتورها
با این حال، روغن موتور معدنی معایبی نیز دارد، از جمله:
- شاخص گرانروی پایین
- تمایل به اکسید شدن
- محدوده دمای عملکرد محدودتر
روغن موتور نیمه سنتتیک
روغن موتور نیمه سنتتیک ترکیبی از روغن پایه معدنی و روغن پایه مصنوعی است. روغن پایه معدنی از نفت خام مشتق می شود، در حالی که روغن پایه مصنوعی از ترکیبات شیمیایی مصنوعی تولید می شود. نسبت روغن پایه معدنی و روغن پایه مصنوعی در روغن موتور نیمه سنتتیک متفاوت است، اما معمولاً 70 درصد روغن پایه معدنی و 30 درصد روغن پایه مصنوعی است. این روغن عملکرد بهتری نسبت به روغن معدنی دارد و قیمت آن نیز بالاتر است.
روغن موتور تمام سنتتیک
روغن موتور سنتتیک از ترکیبات شیمیایی مصنوعی ساخته می شود و عملکرد بسیار خوبی در تمام شرایط آب و هوایی دارد. این روغن گران ترین نوع روغن موتور است، اما مزایای زیادی دارد، از جمله:
- بهبود عملکرد موتور
- افزایش طول عمر موتور
- کاهش مصرف سوخت
- کاهش آلودگی هوا
- مقاومت حرارتی و اکسیداسیون بالاتر
- سیالیت بهتر در دماهای پایین
- محافظت بهتر از موتور در برابر سایش و فرسودگی
- عمر طولانی تر
ویسکوزیته روغن موتور
روغن موتورها بر اساس ویسکوزیته به 2 دسته بندی زیر تقسیم می شوند:
روغن موتور تک درجه ای (Monograde oil)
روغن موتور چند درجه ای (Multigrade oil)
روغن موتور تک درجه ای
روغن موتور تک درجه ای روغنی است که فقط یک درجه گرانروی دارد. این بدان معناست که در تمام دماهای عملیاتی عملکرد یکسانی دارد. روغن موتور تک درجه ای فقط برای یک محدوده دما مشخص مناسب است. روغن های موتور تک درجه ای معمولاً در موتورهای قدیمی تر یا موتورهایی که در آب و هوای گرم یا سرد قرار دارند استفاده می شوند.
به عنوان مثال، روغن موتور SAE 30 در دماهای بالای 5- درجه سانتیگراد (23 درجه فارنهایت) روان است، اما در دماهای پایین تر از این مقدار سفت می شود. این می تواند باعث شود که استارت زدن موتور در هوای سرد دشوار شود.
روغن موتور تک درجه ای مزایای زیر را دارد:
- ساده تر از روغن موتور چند درجه ای است و در نتیجه ارزان تر است.
- به راحتی در دماهای مختلف جریان می یابد.
- به خوبی از قطعات موتور در برابر سایش و خوردگی محافظت می کند.
با این حال، روغن موتور تک درجه ای نیز معایبی دارد:
- ممکن است در دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین کارایی خوبی نداشته باشد.
- ممکن است به اندازه روغن موتور چند درجه ای از قطعات موتور محافظت نکند.
روغن موتور چند درجه ای
روغن موتور چند درجه ای، که به عنوان روغن موتور چهار فصل یا روغن موتور اتوماتیک نیز شناخته می شود، روغن موتوری است که در دماهای مختلف عملکرد خوبی دارد و برای طیف وسیع تری از دماها مناسب است. این روغن ها از ترکیب روغن های تک درجه ای با ویسکوزیته های مختلف ساخته می شوند.
روغن های موتور چند درجه ای با استفاده از مواد افزودنی خاص، در طیف وسیع تری از دماها روان می مانند. به عنوان مثال، روغن موتور SAE 10W-40 در آب و هوا با دماهای پایین تا 25- درجه سانتیگراد (13- درجه فارنهایت) روان است و در دماهای بالا تا 40 درجه سانتیگراد (104 درجه فارنهایت) به خوبی خاصیت روانکاری خود را حفظ می کند. روغن موتور چند درجه ای مزایای زیادی دارد. این روغن ها باعث می شود که موتور در تمام شرایط آب و هوایی کارکرد روان و کارآمدی داشته باشد. همچنین می تواند به کاهش سایش و خوردگی موتور کمک کند.
سطح کیفی روغن موتور
سطح کیفی روغن موتور به دو دسته کلی بنزینی و دیزلی تقسیم می‌شود.
برای موتورهای بنزینی:
API: موسسه نفت آمریکا (API) استاندارد سطح کیفی روغن موتور را با دو حرف مشخص می‌کند. حرف اول (S) نشان‌دهنده نوع موتور (بنزینی) و حرف دوم نشان‌دهنده سطح کیفیت روغن است. هرچه حرف دوم به سمت انتهای حروف الفبا (از A تا Z) باشد، سطح کیفیت روغن بالاتر است. برای مثال، روغن موتور با سطح کیفی SP از روغن موتور با سطح کیفی SN کیفیت بالاتری دارد.
برای موتورهای دیزلی:
API: سطح کیفی روغن موتور دیزلی را با دو حرف (C و F) مشخص می‌کند. حرف C نشان‌دهنده نوع موتور (دیزلی) و حرف دوم نشان‌دهنده سطح کیفیت روغن است. هرچه حرف دوم به سمت انتهای حروف الفبا (از A تا P) باشد، سطح کیفیت روغن بالاتر است. برای مثال، روغن موتور با سطح کیفی CF از روغن موتور با سطح کیفی CA کیفیت بالاتری دارد.
ACEA: انجمن سازندگان خودرو اروپا (ACEA) نیز استاندارد سطح کیفی روغن موتور دیزلی را با یک حرف و یک عدد مشخص می‌کند. حرف A نشان‌دهنده نوع موتور (دیزلی) و عدد نشان‌دهنده سطح کیفیت روغن است. هرچه عدد بالاتر باشد، سطح کیفیت روغن بالاتر است. برای مثال، روغن موتور با سطح کیفی A5/B5 از روغن موتور با سطح کیفی A3/B4 کیفیت بالاتری دارد.
6 نکته کلیدی هنگام تعویض روغن موتور
تعویض روغن موتور یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید برای حفظ سلامت و کارکرد صحیح موتور خودروی خود انجام دهید. روغن موتور وظیفه روانکاری قطعات موتور را بر عهده دارد و از سایش و آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین، روغن موتور به دفع گرما از موتور کمک می‌کند و از ایجاد رسوب در آن جلوگیری می‌کند.
در اینجا 6 نکته کلیدی هنگام تعویض روغن موتور آورده شده است:
1. از روغن موتور مناسب استفاده کنید. قبل از تعویض روغن، دفترچه راهنمای خودروی خود را بررسی کنید. در دفترچه راهنمای خودرو، نوع روغن موتور، میزان روغن مورد نیاز و فاصله تعویض روغن ذکر شده است. اما تنها مراجعه به دفترچه خودرو کافی نیست و با توجه به موارد زیر ممکن است نوع روغن موتور تغییر کند:
- سن خودرو: سال ساخت خودرو شما چیست؟
- شرایط آب و هوایی: در چه منطقه‌ای رانندگی می‌کنید؟ (گرم و خشک، سرد و مرطوب، معتدل و …)
- میزان کارکرد: به طور متوسط در روز یا هفته چقدر رانندگی می‌کنید؟
- نوع و سبک رانندگی: رانندگی شما بیشتر در اتوبان است یا در شهر؟ آیا به موتور خودرو فشار می‌آورید؟
2. روغن موتور کارکرده را کاملاً تخلیه کنید. برای این کار، بسته به نوع خودرو از روش ساکشن یا از طریق پیچ تخلیه کارتل استفاده کنید و در صورت باز کردن پیچ تخلیه کارتل، مدت زمانی را اجازه دهید تا روغن به خوبی تخلیه شود. بهتر است قبل از شروع کار، خودرو را گرم کنید. این کار باعث می‌شود که روغن موتور به راحتی از کارتر خارج شود.
3. فیلتر روغن را با هر بار تعویض روغن حتما تعویض کنید. فیلتر روغن وظیفه تصفیه روغن موتور را بر عهده دارد و باید با هر بار تعویض روغن تعویض شود. در صورت تعویض یک بار در میان فیلتر روغن، خطر و ریسک آسیب به موتور بسیار بالا می‌رود.
4. سطح کیفی روغن موتور مورد استفاده باید مساوی یا بالاتر از سطح کیفی ذکر شده در دفترچه راهنمای خودرو باشد. به عنوان مثال اگر دفترچه خودرو سطح کیفی SL را گفته، شما می‌توانید از سطح کیفی SM, SN و SP نیز استفاده کنید.روغن موتور را در مکان مناسب تعویض کنید. تعویض روغن موتور باید در یک مکان صاف و دارای دسترسی مناسب به زیر خودرو انجام شود.
5. روغن موتور جدید را به مقدار مناسب در موتور بریزید. میزان روغن مورد نیاز در دفترچه راهنمای خودرو ذکر شده است و به هیچ عنوان بیشتر از مقدار ذکر شده، در موتور خودرو روغن نریزید.
6. اگر خودروی شما مدت زیادی در ترافیک کار می کند، باید روغن موتور را زودتر از موعد مقرر تعویض کنید. همچنین اگر خودروی شما در شرایط سخت مانند رانندگی در جاده‌های خاکی یا رانندگی در شرایط آب و هوایی گرم کار می‌کند، باید روغن موتور را زودتر از موعد مقرر تعویض کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید از سلامت و کارکرد صحیح موتور خودرو خود اطمینان حاصل کنید.
شما می‌توانید بهترین روغن موتورهای ایرانی و خارجی را با گارانتی اصالت از سایت خودرو مدیک تهیه فرمایید. جهت مشاهده انواع روغن موتورها کلیک کنید.
